Gmina nie zwróciła podatnikowi nadpłaty i już nie zwróci! NSA wyjaśnia

Przepisy ustawy – Ordynacja podatkowa przewidują prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty oraz wniosku o zwrot nadpłaty (art. 79 § 2 O.p.) oraz prawo do jej zwrotu (art. 80 § 1 O.p.), traktując te prawa odrębnie. Czym innym jest zatem stwierdzenie nadpłaty, czym innym jest wniosek o zwrot nadpłaty czym innym zaś zwrot nadpłaty. Należy podkreślić, że zwrot nadpłaty nie zawsze wymaga jej decyzyjnego określenia, nie zawsze też dla zwrotu nadpłaty konieczny jest wniosek o jej zwrot. Ordynacja podatkowa określa bowiem sytuacje, w których zwrot nadpłaty powinien nastąpić „z urzędu”. Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 6 czerwca 2023 r., sygn. akt III FSK 1450/22.

Z uzasadnienia: w realiach rozpoznawanej sprawy mamy do czynienia z sytuacją, w której nadpłata powinna zostać zwrócona z urzędu, bez konieczności składnia stosowanego wniosku. Niemniej jednak trzeba mieć na uwadze, że ustawodawca stanowiąc w art. 80 § 1 O.p. przedawnienie prawa do zwrotu podatku nie powiązał go ze sposobem jego powstania. Zatem prawo do zwrotu nadpłaty, niezależnie od okoliczności w jakich powstała nadpłata podlega przedawnieniu. Oczywiście strona ma rację twierdząc, że zwrot nadpłaty jest czynnością materialno – techniczną, niemniej jednak należy pamiętać, że owa czynność materialno – techniczna występuje w wykonaniu określonego uprawnienia (prawa) podatnika. Konsekwentnie, wygaśnięcie prawa do zwrotu nadpłaty powoduje odpadnięcie podstawy dokonania czynności materialno – technicznej.

Zgodnie z art. 77 § 1 pkt 3 O.p. nadpłata podlega zwrotowi w terminie 30 dni od dnia wydania decyzji o zmianie, uchyleniu albo stwierdzeniu nieważności decyzji jeżeli w związku z uchyleniem albo stwierdzeniem nieważności decyzji nie wystąpi obowiązek wydania nowej decyzji.

Zgodnie z art. 80 § 1 O.p. prawo do zwrotu nadpłaty podatku wygasa po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin jej zwrotu.

Nadpłata najpierw musi powstać, następnie musi upłynąć termin jej zwrotu, po czym licząc od końca roku, w którym upłynął termin jej zwrotu, rozpoczyna bieg pięcioletni termin, po upływie którego wygasa prawo do zwrotu nadpłaty. Skutkiem upływu tego terminu jest wygaśnięcie prawa podatnika do domagania się zwrotu nadpłaty a także zaliczenia na poczet zaległości oraz bieżących i przyszłych zobowiązań podatkowych.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z 19 marca 2015 r. uchyliło decyzję organu I instancji i umorzyło jako bezprzedmiotowe postępowanie podatkowe w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za 2009 r.

W świetle powyższego, skoro decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Jeleniej Górze wydana została 19 marca 2015 r. i nie wystąpił obowiązek wydania nowej decyzji to zwrot nadpłaty powinien nastąpić 19 kwietnia 2015 r. Termin do zwrotu nadpłaty rozpoczął się zatem z końcem 2015 r. i wygasł z końcem 2020 r.

Złożony przez Spółkę 13 kwietnia 2021 r. wniosek o stwierdzenie nadpłaty nie mógł więc wywołać oczekiwanych przez stronę skutków w postaci zwrotu nadpłaty, albowiem prawo to wygasło z końcem 2020 r. Zasadnie zatem organ I instancji odmówił wszczęcia postępowania w sprawie, aczkolwiek podał w tym zakresie wadliwe uzasadnienie.

Opracowano na podstawie wyroku NSA w Warszawie z dnia 6 czerwca 2023 r., sygn. akt III FSK 1450/22, opubl. CBOSA.